Levende tuin
Bij-, egel-, vlinder- en vogellokkende beplanting
Een tuin is pas een tuin als deze leeft en leven aantrekt. Veel mensen vinden vlinders en vogels wel leuk maar bijen niet. Want bijen kunnen steken. Vaak worden bijen en wespen verward. Ze hebben ook wel iets van elkaar weg, als u ze van een afstandje bekijkt. Maar bijen zijn niet zo opdringerig als wespen en komen ook niet af op onze zoetigheid.
Bijen in de tuin zijn dus helemaal niet vervelend. Vooral als je ze met rust laat zult u geen last hebben van bijen. Ze zullen alleen steken als ze zich bedreigd voelen. En dat doen ze echt niet zomaar.
Bijen zijn vredelievende insecten, nodig ze dus gerust uit in uw tuin.
Een bijvriendelijke tuin aanleggen?
Dat is een zeer goed voornemen! Bijen hebben het steeds moeilijker in ons land. En wij hebben ze hard nodig voor de bestuiving van ons fruit, en vele andere planten. Zonder de bijen komt het ecosysteem op losse schroeven te staan.
De massale bijensterfte komt steeds vaker in het nieuws. Grote boosdoener is gebrek aan voedsel voor bijen. Veel mensen leggen strakke, ‘onderhoudsarme’ tuinen aan. Bloeiende planten zien we steeds minder.
De honingbij, die van nature in Nederland thuis hoort, is in het wild al zo goed als uitgestorven. Maar ook wilde bijen hebben het moeilijk. Hoog tijd dus dat we van zoveel mogelijk tuinen ware bijenparadijsjes maken.
En daar zijn echt geen grote tuin voor nodig. Ook in een kleine stadstuin kunt u het bijen naar de zin maken.
Waarom is een bijentuin zo belangrijk?
De bijenpopulatie is serieus in gevaar. Om te voorkomen dat ze uitsterven, met alle gevolgen van dien, is het belangrijk uw tuin zo bijvriendelijk mogelijk te maken.
Het landschap wordt ook steeds bijonvriendelijker. Door verstedelijking, intensieve landbouw en gebruik van pesticiden krijgen bijen steeds minder leefgebied.
Daarnaast zijn er ook steeds meer tuinen compleet verhard. Tegels in plaats van open grond geeft minder plaats voor bloemen en ook het nestelen wordt hierdoor flink beperkt. Bijen moeten steeds meer moeite doen om stuifmeel te vinden en raken verzwakt.
Verzwakking door onvoldoende voedsel krijgen parasieten zoals de faraomijt meer kans. Er worden complete bijenvolken sterven door deze parasiet.
Vergroot het leefgebied van de bijen
Hoveniersbedrijf Eikenhorst helpt graag samen met u mee aan uw levende tuin en aan het vergroten van het leefgebied voor bijen. Vooral met veel verschillende bloeiende planten en bloemen maakt u de bijen blij. Wij zorgen ervoor dat er zo lang mogelijk bloeiende bloemen aanwezig zijn, van verschillende plantenfamilies. Het liefst van het vroege voorjaar tot de late herfst. Zo hebben de bijen voldoende te eten. Heeft u ook nog fruitbomen en een moestuin dan profiteert u zelf ook meteen van de bijen in uw tuin.
Naast voedsel willen hebben wilde bijen een plekje nodig om te nestelen. Niet alle bijensoorten doen dit op dezelfde manier. Sommige soorten graven holletjes in de grond. Dit doen ze graag op kale of spaarzaam begroeide plekken waar de zon de bodem heeft opgewarmd. Of in voegen tussen tegels.
Anderen kruipen graag weg in dode stammen en takken. Laat daarom de stam van een dode boom gerust staan. Zo’n dode boomstam, op een zonnige plaats, is niet alleen decoratief maar ook een geweldige nestelplaats voor bijen.
Of maak een leuk bijenhotel, van takjes en boomstammetjes waar je gaatjes in boort. Niet alleen decoratief maar ook super leuk om zelf te maken. U helpt er de solitair levende bijen mee.
Egels in uw levende tuin?
Soms komen er ook egels voor in een levende tuin. Hoe kunt u ervoor zorgen dat egels graag in uw tuin vertoeven?
De grootste bedreiging voor de egel zijn kou en nattigheid gedurende de wintermaanden en het vroege voorjaar. Deze tijd van het jaar zijn ze gevoelig voor lage temperaturen, vocht en overstromingen. En er bestaat het gevaar dat hun nest verstoord wordt.
Biedt egels daarom een droge en beschutte plek waar ze een nest kunnen maken, waar ze kunnen overwinteren en jongen kunnen grootbrengen.
Onze tuinen worden meestal zo keurig onderhouden, dat er nauwelijks natuurlijke bescherming voorhanden is in de vorm van braamstruiken, heggen en omgevallen bomen. Hierdoor zijn sommige egels geneigd hun nest te bouwen op minder geschikte plaatsen zoals in afvalverbrandingshopen (waar ze kunnen verbranden), composthopen (waar ze doorspit kunnen worden) of in garages en kassen (waar ze opgesloten kunnen worden).
Bedreiging voor egels en ander leven
Slakkenkorrels en insectenverdelgers zijn dodelijk voor egels. Kleine hoeveelheden van het gif kunnen op den duur te veel worden voor de egel die dergelijke beestjes iedere nacht eet. Ook de zogenaamde Ecokorrels raden wij af aangezien een aantal honden en katten erg ziek geworden zijn na het eten van deze korrels!
Laat geen blikjes en bekertjes slingeren. Egels kunnen er in vast komen te zitten.
Aantrekkelijk tuin voor egels
Zorg voor een wild stukje tuin waar de egel meer voedsel en rust kan vinden en leg nestmateriaal op een plek om een nest te bouwen.
Zet eten neer in de vorm van kattenvoer, hondenvoer, roerei etc. Egels houden van vochtig voedsel. Zet ook een bakje vers water neer (nooit melk!). De kans is op deze manier groot dat er iedere nacht één of meerdere egels in uw tuin te gast zijn.
Bevestig netten in de tuin (bijvoorbeeld ter bescherming van fruit en gewassen) zo strak mogelijk. Dit voorkomt dat de egels er in verward raken.
Egelpoortje en egelhuis
Veel schutting zijn vaak ommuurd door schuttingen. Hierdoor kunnen egels niet van tuin naar tuin komen. Zorg ervoor dat egels van de ene naar de andere tuin kunnen zodat hun leefgebied wordt vergroot. Maak hiervoor egelpoortjes in de schutting en schuttingdeuren (14×14 cm.). U helpt de egels er zeker mee.
Wilt u een plekje bieden voor een of meer egels in uw tuin bestel of maak dan een egelhuis.
Klik hier voor aanschaf egelhuis.
Klik hier voor bouwtekening om zelf uw egelhuis te maken.
Bron: egelbescherming.
Vlinders lokken in uw tuin
Wat is een levende tuin zonder vlinders? In een woord saai en een groot gemis tijdens de warme zomerdagen.
Hoveniersbedrijf Eikenhorst weet hoe vlinders leven en een van de basis voorwaarden is voedsel. Behalve nectar uit bloemen eten sommige vlinders nog ander voedsel. Atalanta’s en dagpauwogen bijvoorbeeld zijn dol op rottend fruit. In het najaar zijn ze vaak te vinden in boomgaarden, waar rottend fruit op de grond ligt. Ook zijn deze vlinders gemakkelijk te lokken met wat rotte appels of pruimen in de tuin. Er zijn ook vlinders die vocht opzuigen uit mest of dode dieren, zoals de grote weerschijnvlinder.
Rupsen zijn vreselijk kieskeurig: ze lusten vaak maar enkele soorten planten. Deze planten noemen we waardplanten. Ze zijn onmisbaar in een vlindervriendelijke tuin. Als waardplant voor de rupsen worden zowel wilde als gecultiveerde plantensoorten gebruikt. Iedere soort heeft zo zijn eigen voorkeur.
Waardplanten van tuinvlinders
| Groot koolwitje | Koolsoorten en andere kruisbloemigen, zoals damastbloem en koolzaad, oost-indische kers |
| Klein koolwitje | Koolsoorten en andere kruisbloemigen, zoals damastbloem en koolzaad, oost-indische kers |
| Klein geaderd witje | Kruisbloemigen, zoals look-zonder-look en pinksterbloem |
| Oranjetipje | Look-zonder-look, pinksterbloem, damastbloem en judaspenning |
| Citroenvlinder | Vuilboom en wegedoorn |
| Koninginnenpage | Venkel, peen, dille en andere schermbloemigen |
| Kleine vuurvlinder | Schapenzuring, veldzuring |
| Boomblauwtje | Vuilboom, klimop, heide, hulst, wegedoorn, vlinderstruik en kattenstaart |
| Icarusblauwtje | Diverse klaversoorten, zoals hopklaver, rolklaver en gewone rupsklaver |
| Distelvlinder | Diverse distelsoorten, kleine klis, kaasjeskruid en brandnetels |
| Atalanta | Grote en kleine brandnetel |
| Dagpauwoog | Grote brandnetel |
| Kleine vos | Grote brandnetel |
| Gehakkelde aurelia | Grote brandnetel, hop, iep, aalbes |
| Landkaartje | Grote brandnetel |
Warmte en beschutting
Vlinders kunnen pas vliegen als hun lichaamstemperatuur tenminste 20°C is, maar 30°C is beter. Op die manier doen ze energie op om verder te kunnen vliegen.
Op een zonnige warme dag is dat geen probleem: door met zijn vleugels wijd uitgespreid te gaan zitten, vangt de vlinder zoveel mogelijk zonnewarmte op. Vooral op beschutte plekjes kan het warm worden. Daarom zijn vlinders vaak te vinden in de luwte van struiken, heggen, houtwallen en bosranden. Op koude, bewolkte dagen houden ze zich schuil. . Ook als het waait of regent zoeken vlinders deze beschutte plekken op, om daar te wachten tot het weer beter wordt.
Een levende tuin vereist variatie in plantengroei
Een gevarieerd landschap met afwisselend struiken, bomen en planten helpt vlinders zich te oriënteren in het landschap. Als alles er hetzelfde uitziet, verdwalen de vlinders. Ze voelen zich prettiger in een omgeving waar een variatie is in zowel hoge als lage planten. Dit maakt het ook makkelijker voor de mannetjes en vrouwtjes om elkaar te vinden.
Wilt u meer weten over vlinders en vlinders in uw tuin? Vraag dan hier een gratis boekje aan tuinieren voor vlinders, van de vlinderstichting.
Vogellokkende beplanting
Voor vogels geldt het zelfde als voor bijen en vlinders, de aanwezigheid van voedsel, een plekje om te overwinteren en een plekje om het nageslacht groot te brengen zijn de voorwaarden voor een levende tuin, ook met vogels.
Vogels hebben beplanting nodig, daarom is het belangrijk dat de juiste bomen, heesters en
vaste planten in uw tuin staan. Maar vergeet ook niet de klimplanten en hagen.
Download hier de populaire bessenstruiken voor vogels van de vogelbescherming.
In de winter vormen bessen, door hun hoge vitaminegehalte, een belangrijke voedselbron voor vogels. Maar ook in andere jaargetijden hebben vogels er plezier van.
Bessenstruiken mogen in geen enkele vogeltuin ontbreken. Vogelbescherming heeft een handige tabel met bij vogels populaire bessen op een rij gezet. U de bloemen, zij de bessen. U kunt bijvoorbeeld denken aan meidoorn, rozenbottel, klimop, kardinaalsmuts of een krentenboompje.
Tuinonderhoud en vogels
Het is fijn om in de tuin bezig te zijn. Maar overdrijf het niet. Vogels willen geen al te keurige tuinen. Blaadjes onder de struiken: gewoon laten liggen. Veel vogels vinden juist daar hun voedsel. Minder onderhoud aan de tuin vergroot de overlevingskansen van vogels. Vooral in de winter.
Wat kunt u bij het tuinonderhoud doen (of laten) om de vogels te helpen?
• Stel zoveel mogelijk onderhoud uit tot het eind van de winter.
• Laat afgevallen blaadjes liggen, of hark/bladblaas ze in de borders. Er zitten veel insecten tussen.
• Laat uitgebloeide planten staan tot het voorjaar. Zaadeters zijn er dol op.
• Snoei struiken niet, of niet tegelijk. Struiken zijn een belangrijk als schuilplaats voor vogels. Snoei bessenstruiken pas tegen het vroege voorjaar.
• Gebruik snoeihout en afgevallen takken voor een takkenril. Daarin zitten vogels beschut.
Hulp nodig?
Wilt u een deskundig tuinontwerp en/of beplantingsadvies voor een levende tuin? Wij helpen u graag. Lees hiervoor ook deze blog, de bodem is het fundament. Want alle leven in en voor uw tuin begint in de bodem.
Wij helpen u graag om meer te kunnen genieten van uw levende tuin. Graag tot ziens in uw tuin.
Gert-Jan Verschoor
eigenaar Hoveniersbedrijf Eikenhorst
