De bodem het fundament van uw tuin
De bodem fundament van uw tuin
De bodem is de fundering van uw tuin. En net als bij een woning bezuinig je niet op het fundament, want daar rust heel het bouwwerk op. Dat geldt dus ook voor de bodem van uw tuin, zowel in Bleiswijk en Zoetermeer als in andere plaatsen. Alleen is het hier geen kwestie van betonpalen en/of betonstorten. Iedere zichzelf respecterende hovenier heeft kennis van de bodem, het bodemleven en de processen die zich daar afspelen. Dat geldt ook voor Hoveniersbedrijf Eikenhorst. Bovendien weten we hoe deze kennis moet worden toegepast.
Zelfs voor onder de bestrating is het van belang de juiste bodembewerking toe te passen. Vooral bij nieuwbouwsituaties krijgen we regelmatig een e-mail of telefoon dat men de tuin wil gaan omspitten of nieuwe grond wil gaan opbrengen. Maar het tuinontwerp moet dan nog gemaakt worden. Men weet nog niet waar de terrassen komen, of men denkt het ongeveer te weten, maar heeft geen idee van de afmetingen. Ook is nog niet precies bekend waar de paden komen, terwijl men toch al door de grond wil spitten. Dat is niet handig, want na het spitten gaat de grond zich weer zetten en dus verzakken. Als daar dan bestrating op is gelegd, zal deze gaan meezakken.
Daarom adviseren wij van hoveniersbedrijf Eikenhorst om bij een nieuwbouwsituatie eerst een goed tuinontwerp te laten maken.
Tuinontwerp
Een goede tuin begint met het tuinontwerp. In het tuinontwerp wordt bepaald waar de bestrating komt, waar de borders komen en wat de afmetingen zijn.
Bestrating
Bij een nieuwe of bestaande tuin geldt: ga nooit spitten op de plekken waar bestrating komt. Laat de bodem met rust. Wel zal er veelal een laagje grond moeten worden verwijderd om daar zand of dergelijks in aan te brengen, waarna de bestrating erop wordt aangebracht.
Borders
Een algemeen advies voor borders is om eenmalig de bodem goed los te maken en eventueel storende lagen te verbreken. Daardoor kan het hemelwater goed door de bodem wegzakken naar het grondwater.
Nu hebben we in Nederland verschillende soorten bodems, die ruwweg kunnen worden ingedeeld in:
- Klei
- Zand
- Leem
- Veen
Binnen deze soorten zijn er weer vele varianten, zoals zeeklei en rivierklei.
ei.
De indeling van grondsoorten is vooral gebaseerd op het lutum- of kleigehalte van de grond.
Een zandgrond bevat 0 tot 8% lutum. Zavelgronden zijn de lichtere kleigronden met 8-12% lutum voor de lichte zavelgronden, 12-17,5% lutum voor de matig lichte zavelgronden en 17,5-25% lutum voor de zware zavelgronden. In kleigronden vinden we meer dan 25% lutum. Lichte kleigronden hebben 25-35% lutum en matig tot zware kleigronden meer dan 35% lutum.
Zandgronden kunnen verder worden ingedeeld naar hun leemgehalte. Leem is, in tegenstelling tot klei, door de wind afgezet (0-50 μm). Leemarm zand bevat 0-10% leem, lemige zandgrond 10-50% leem en leemgrond meer dan 50% leem.
Veengronden kenmerken zich voornamelijk door het hoge organische stofgehalte, van 30 tot 60%. Veengronden komen voornamelijk in West- en Noord-Nederland voor. In het noorden vinden we vaak zand in de ondergrond, en in het westen klei. Soms ligt er een kleidek op het veen. De lage pH en ontwatering zijn kenmerkend voor veengronden.
Voordat u begint
Voordat u begint met uw tuin adviseren wij van Hoveniersbedrijf Eikenhorst eerst een deskundig uitgevoerd bodemonderzoek uit te laten voeren. Een goed bodemonderzoek geeft inzage in het organisch gehalte van de bodem (de pH), de hoeveelheid van verschillende voedingsstoffen in de bodem en het wenselijke resultaat en hoe dat te bereiken.
Voor de kosten hoeft u het niet te laten, want een bodemanalyse en bemestingsadvies heeft u al voor nog geen € 100,-. Op basis van dit rapport kunnen we precies zien welke meststoffen we kunnen geven om een optimale uitgangspositie te bereiken.
Spitten tuin
Zoals al eerder aangegeven: voordat u begint met uw tuin moet u eerst de borders goed diep spitten. Maar dan wel op een goede manier, want op 60 cm diep bevindt zich een heel ander bodemleven dan op 20 cm diep. Denk hierbij niet aan wormen, maar aan schimmels en bacteriën. Het spitten van de bodem, veelal tot 80 cm diep, moet zodanig gebeuren dat de diepe lagen diep blijven liggen en de toplaag niet onderin komt. Anders kost dat weer jaren van herstel van het bodemleven. Tijdens het spitten wordt eventueel compost door de bovenste laag van de grond gespit (0-40 cm). We informeren u ook graag welk type compost of andere bodemverbetering het beste is voor uw tuinbodem.
Rust
Als de grond eenmaal is gespit en verrijkt met compost of anderszins en de planten zijn geplant, moet u de grond laten rusten. Niet meer spitten en niet meer schoffelen, want dat verstoort het bodemleven in de toplaag en is nadelig voor een goede doorworteling van de bodem door uw tuinplanten.
Zuurstof
Zuurstof in de grond is nodig voor de levensprocessen in wortels. De kooldioxide die hierbij vrijkomt, moet weer worden afgevoerd. Niet alleen het zuurstofgehalte van de grond is belangrijk, maar ook de snelheid waarmee dit wordt aangevoerd. Dit kan alleen als de poriën in de bodem in verbinding staan met de buitenlucht. Een kruimelige structuur en een voldoende hoog organisch stofgehalte zijn belangrijk om voldoende zuurstof in de bodem te krijgen. Slempgevoelige gronden moeten regelmatig open geschoffeld worden. Grond met minder water en meer lucht warmt in het voorjaar sneller op. Dat stimuleert de mineralisatie.
Bodemleven stimuleren
U kunt een actief gezond bodemleven stimuleren door voldoende organische stoffen terug te brengen in de grond. Bijvoorbeeld door het maken van onze eigen compost, maar ook door waar mogelijk afgevallen blad te laten liggen zodat het tussen de beplanting kan verteren. Ook gewiede onkruidjes (tenzij ze al zaad hebben gevormd) kun je tussen de beplanting laten verdorren in plaats van ze af te voeren. We volgen hiermee het voorbeeld van de natuur zelf en werken zo mee aan een natuurlijke kringloop in de tuin. Dus niet onderspitten, maar gewoon laten liggen om te verteren.
Daarnaast kan extra bemesting in de vorm van (gedroogde) koemest of andere dierlijke mest nuttig zijn. En dat geldt dan vooral voor de moestuin, waar wij de natuurlijke kringloop doorbreken door regelmatig natuurlijk materiaal en voedingsstoffen in de vorm van groente en fruit af te voeren voor consumptie, waardoor uiteindelijk tekorten ontstaan die weer aangevuld moeten worden.
Gebruik vooral geen kunstmest!
Mulchen
De term mulchen komt uit het Engels. Het houdt in dat u een laag organisch of anorganisch materiaal aanbrengt over de bodem met de bedoeling deze te beschermen.
Natuurlijke beschermlaag
De meest vruchtbare bodems worden van nature beschermd door een royale laag plantenresten en afgevallen blad. Denk maar aan het dikke pakket humus en onverteerd materiaal op de bodem in een bos. Door te mulchen bootst u deze natuurlijke beschermlaag na.
Bodembedekking of mulching wordt meer en meer aangeprezen als hét middel om natuurlijker en beter te tuinieren. Een bedekte grond is bijna altijd beter dan een blote grond.
Als u de bodem bedekt met levende planten, heeft u alle voordelen van bodembedekking. Als u de moestuin goed bedekt met groenten – in de winter bijvoorbeeld veldsla en/of groenbemesters – beschermt u het bodemleven optimaal.
Met welke materialen kunt u mulchen
- Bladeren
- Cacaodoppen
- Hooi
- Kruiden (vooral brandnetel, smeerwortel,…)
- Oogstresten
- Stro
- Vers gazonmaaisel (dit strooi je best dun uit)
- Vers groen snoeiafval (al dan niet gehakseld)
Hoe te mulchen?
Fijn materiaal mag u tot vijf centimeter dik aanbrengen. Strooi dunne laagjes met gazonmaaisel tot u die dikte bereikt. Grof luchtig materiaal legt u tot tien centimeter dik.
Vanaf eind mei brengt u een mulchlaag aan tussen de gewassen. In de late herfst dekt u af (zelf tot twintig centimeter dik) met hooi, oogstresten en stro. Begin maart haalt u deze winterbedekking weg om de bodem te laten opwarmen aan de voorjaarszon en de grond zaaiklaar te maken. De weggenomen winterbedekking gooit u op de composthoop.
Voordelen van mulching?
- U beschermt je bodem tegen zon, wind en (slag)regen. Zo gaat je goede bodem niet uitdrogen, wegwaaien of uitspoelen. Zo is de inslag van regen op je bodem 500 (!) maal erger op blote bodem dan op bedekte bodem.
- U onderdrukt hiermee de opkomst van eenjarige onkruiden, minder werk in de tuin!
- Het bevordert een goede bodemstructuur.
- De mulchmateriaal breekt af en levert plantenvoeding.
- Onder de mulchlaag floreert het bodemleven. Vooral met pieren: zij zijn de motor van een vruchtbare bodem.
Dierenleven onder de mulchlaag
Slakken en woelmuizen kunnen toenemen in aantal onder mulchlagen. Hier kunt u wel iets tegen doen:
- Mulch dun, tijdelijk of plaatselijk;
- Mulch met fijn grasmaaisel of hennepvezels: experimenten hebben uitgewezen dat slakken zich dan niet goed kunnen verbergen of voortbewegen
- Observeer vooral zodat u tijdig kan bijsturen;
- Verstoor de mulchlaag af en toe;Je kunt met tijdelijke of plaatselijke mulch ook een vangplaats voor beestjes maken.
Kijk eens naar het bodemleven onder de mulchlaag:
- Loopkevers: die eten slakken, wormen en plantenvretende beestjes;
- Schimmels, bacteriën: allemaal goedaardig en ook zij breken je bedekking mee af.
- Pissebedden en duizendpoten leveren hetzelfde werk.
- Diverse soorten pieren: compostwormen en regenwormen; die zetten de mulchlaag om tot voedsel voor je planten.
Daarom adviseren wij van hoveniersbedrijf Eikenhorst altijd om een goede mulchlaag aan te brengen.
Wat kunt u beter niet met de mulchlaag?
- Grasmaaisel over doorlevende onkruiden, zoals brandnetels, strooien. Die gaan er alleen maar harder door groeien.
- Grasmaaisel tussen veldsla, snijsla of spinazie strooien. Die sprietjes wil je niet tussen je blaadjes hebben.
- Dikke pakken gazonmaaisel leggen.
